• Το master plan ύδρευσης αποτελεί ένα χρήσιμο, απαραίτητο εργαλείο για τη ΔΕΥΑΖ.
• Οι ΔΕΥΑ της χώρας πρέπει να εναρμονισθούν με την Ευρωπαική οδηγία για το νερό – Η Ζάκυνθος είναι πάρα πολύ πίσω.
• Η καταμέτρηση των ποσοτήτων και ο ποιοτικός έλεγχος είναι βασικά στοιχεία για τον κάθε σχεδιασμό. Έχουμε στοιχεία κατ’ εκτίμηση.
• Η ποιότητα και ποσότητα του νερού αλληλοεπηρεάζονται.
• Οι απώλειες νερού είναι δέκα φορές μεγαλύτερες στις αφανείς διαρροές του δικτύου από ότι στις επιφανειακές.
• Η ΔΕΥΑΖ κατάθεσε αίτημα χρηματοδότησης στο πρόγραμμα Τρίτσης ύψους 17,5 εκ. ευρώ και τελικά πήρε έξι εκ. ευρώ.
• Σήμερα, από τις διάφορες γεωτρήσεις έχουμε σούπα νερού.
• Η συνεχής ροή πόσιμου νερού, μπορεί να γίνει μόνο αποσπασματικά σε κάποιες Κοινότητες.
• Το πλέον σημαντικό είναι η αντικατάσταση όλου του δικτύου. Το κόστος θα φτάσει τα 150 εκατομμύρια ευρώ.

«Γνώριζα τις δύο πρώτες φάσεις του master plan της ύδρευσης, αλλά το τρίτο μέρος που ήταν η οικονομοτεχνική μελέτη όπως παρουσιάστηκε από τους μελετητές, την είδα για πρώτη φορά στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

Συμφωνώ αλλά και διαφοροποιούμαι σε κάποια κομμάτια της παρουσίασης του master plan. Το τελευταίο χρονικό διάστημα η τοπική κοινωνία, ο τεχνικός κόσμος και οι πολιτικοί ασχολούνται και εκφράζουν τις απόψεις τους για τη διαχείριση του νερού. Όμως έχουν υπάρξει και κατά το παρελθόν μελέτες για το νερό, όπως είχε γίνει το 1992 από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, άλλες από το Υπουργείο Γεωργίας και το Πανεπιστήμιο Πατρών, ενώ η τελευταία έγινε το 2008 ή 2009 για τον τότε σύνδεσμο ύδρευσης.

Δεν αποφάσισε ξαφνικά τώρα να κάνει η Ζάκυνθος master plan για την ύδρευση. Υπήρχε κοινοτική, Ευρωπαϊκή οδηγία για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων που τώρα καλείται το κράτος να ακολουθήσει. Επιλέχθηκε το master plan ύδρευσης που αφορά την ποσότητα και ποιότητα του νερού.

Το 2020 είχε βγει νέα οδηγία η υπ. αριθμόν 2184 από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ελληνικό κράτος εναρμονίσθηκε πριν από έναν χρόνο με αυτήν, ενώ εκδόθηκε κοινή Υπουργική απόφαση που αφορούσε την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης. Στη σημερινή οδηγία του 2023 υποχρεωτικά πρέπει να εναρμονισθούν όλες οι ΔΕΥΑ της χώρας. Η Ζάκυνθος είναι πάρα πολύ πίσω στην εναρμόνιση αυτής της οδηγίας.

Η ποιότητα και ποσότητα του νερού δεν είναι ανεξάρτητες, συνδέονται μεταξύ τους και αλληλοεπηρεάζονται. Η διασφάλιση της ποσότητας του νερού με τη διαχείριση που γίνεται σήμερα, λειτουργεί εις βάρος της ποιότητας του νερού.

Ένα μελετητικό γραφείο οφείλει να λαμβάνει υπόψιν του κάποια απαραίτητα στοιχεία τα οποία και συλλέγει, όπως είναι οι προηγούμενες μελέτες που έχουν γίνει, η επαφή με τον αρμόδιο φορέα, δηλαδή τη ΔΕΥΑΖ και οι γνώσεις μέσω της διεθνούς βιβλιογραφίας. Δεν μπορεί ο κάθε μελετητής να κρίνει τα στοιχεία που λαμβάνει και ως ΔΕΥΑΖ δεν μπορούμε να δώσουμε ασφαλή στοιχεία. Υπεισέρχεται ο παράγοντας της προσωπικής εκτίμησης.

Όπως με ενημέρωσε η ΔΕΥΑΖ με επίσημο έγγραφο, αντλούνται πάνω από εννέα εκατομμύρια κυβικά νερού, αλλά σύμφωνα με τους δικούς μου υπολογισμούς ο αριθμός αυτός είναι μικρότερος. Θεωρητικά έχουμε 57 γεωτρήσεις, όμως δεν είναι όλες ενεργές. Είχε βγει πρόγραμμα για το πόσες ώρες μπορεί να λειτουργεί η κάθε γεώτρηση, και τι ποσότητα νερού μπορεί να αντλεί.

Οι αντλίες στις γεωτρήσεις συχνά αλλάζουν λόγω βλαβών. Η μέτρηση της παροχής γίνεται από ηλεκτρομαγνητικό παροχόμετρο, ή παλαιότερα από υδρόμετρο. Είναι οικονομικοί οι λόγοι που δεν υπάρχουν παροχόμετρα γιατί το κόστος είναι μεγάλο, υπολογίζεται στις 15 χιλιάδες ευρώ για ένα μεγάλο παροχόμετρο.

Η καταμέτρηση των ποσοτήτων και ο ποιοτικός έλεγχος είναι βασικά στοιχεία για τον κάθε σχεδιασμό. Οι δείκτες ποιότητας νερού είναι η αγωγιμότητα που μετριέται σε μικροσίμενς ανά cm, το tds που εξετάζει άλλα χαρακτηριστικά και το ph. Για να θεωρείται ένα νερό κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση πρέπει να είναι κάτω από χίλια μικροσίμενς. Σε κάποιες γεωτρήσεις όπως αυτή της Λιθακιάς είμαστε εντός των ορίων, σε κάποιες άλλες όμως όχι.

Θεωρώ ότι το master plan που παρουσιάστηκε αποτελεί ένα χρήσιμο, απαραίτητο εργαλείο για τη ΔΕΥΑΖ. Παρουσιάζονται πολλά χρήσιμα στοιχεία, είναι ένας μπούσουλας που θα μπορούσε να χρησιμεύσει για να συνταχθεί ένα τεχνικό δελτίο, ή να χορηγήσει στοιχεία σε μελετητές.

Τα εννέα εκατομμύρια κυβικά νερό που αντλούνται είναι ένα θεωρητικό νούμερο. Είναι δεδομένο ότι το τιμολογούμενο νερό υπολογίζεται στα 2,5 εκατομμύρια κυβικά. Το μη ανταποδοτικό νερό είναι αυτό από το οποίο η ΔΕΥΑΖ δεν έχει έσοδα. Είναι η μη τιμολογούμενη κατανάλωση. Επί χρόνια δίνεται νερό για δημόσια χρήση, όπως για παράδειγμα σε μια πυρόσβεση, ποσότητα νερού που δεν τιμολογείται, αλλά η ΔΕΥΑΖ πληρώνει έξοδα για το νερό αυτό, που μεταφέρονται στον πολίτη.

Οι μεγαλύτερες απώλειες νερού είναι από τις λεγόμενες αφανείς διαρροές, όχι για παράδειγμα από έναν σωλήνα πάνω ή δίπλα στον δρόμο από τον οποίο τρέχει νερό και κάποιος φωτογραφίζει τη διαρροή. Οι υπόγειες διαρροές νερού είναι κατά δέκα φορές μεγαλύτερες από τις επιφανειακές. Μιλάμε για αφανείς διαρροές σε κεντρικούς αγωγούς ύδρευσης.

Οι μελετητές του master plan παρουσίασαν όλες τις μεθόδους, όλα τα στάδια, έδειξαν και κάποια εργοστάσια αφαλάτωσης και έκαναν και μια κοστολόγηση που θεωρήθηκε υπερβολική από κάποιους.

Έχουμε 100-120 χιλιόμετρα αμυαντοσωλήνων, σιδεροσωλήνων και παλαιού τύπου σωλήνων pvc, πρωτεύοντες ή δευτερεύοντες αγωγοί, που αν αντικατασταθούν όλοι εκτιμώ ότι το κόστος θα φτάσει τα 150 εκατομμύρια ευρώ, συμπεριλαμβανομένων και των εξωτερικών βανοστασίων και αντλιοστασίων, την αντικατάσταση αυτών. Πέραν αυτού, πολλοί τέτοιοι σωλήνες διέρχονται μέσα από ιδιοκτησίες και είναι δύσκολη ακόμα και η χαρτογράφησή τους.

Το πλέον σημαντικό είναι η αντικατάσταση όλου του δικτύου. Μετά μπορούμε να μιλάμε για τα επόμενα στάδια που αναφέρθηκαν στο master plan, όπως και της αφαλάτωσης, ενός φαραωνικού έργου όπως ακούστηκε. Οι έλεγχοι διαρροών είναι αυτό που πρέπει να αφορά τη ΔΕΥΑΖ. Εκεί πρέπει να στραφεί ο όλος σχεδιασμός, με την αντικατάσταση των αγωγών. Δεν θα βρεθούν εύκολα αυτά τα 150 εκατομμύρια ευρώ που απαιτούνται για την πλήρη αντικατάσταση του δικτύου.

Αυτή τη στιγμή εκτελούνται δύο έργα, το ένα είναι από το Κερί έως την Εξωχώρα και το άλλο η αντικατάσταση του δικτύου Ρίζας. Τα δύο αυτά έργα έχουν κόστος έξι εκατομμύρια ευρώ. Στο πρόγραμμα Τρίτσης κατατέθηκε από τη ΔΕΥΑΖ αίτημα χρηματοδότησης ύψους 17,5 εκατομμύρια ευρώ και τελικά πήραμε έξι εκατομμύρια ευρώ.

Η συνεχής ροή νερού και ως πόσιμου, μπορεί να γίνει μόνο αποσπασματικά σε κάποιες Κοινότητες, σε κάποια χωριά όπως το Ρομύρι. Σε τοπικές αυτόνομες υδρευτικές Κοινότητες, απομονώνοντας αυτά τα δίκτυα από τη συνολική διαχείριση.

Σούπα νερού έχουμε από τις διάφορες γεωτρήσεις. Για παράδειγμα έχουμε καλή ποιότητα νερού στη Λιθακιά και κακή ποιότητα στο Κερί. Πρέπει κάποιος να πάρει και μια γενναία απόφαση, να επιλέξουμε ποια γεώτρηση πρέπει να κλείσουμε και ποια να λειτουργεί.»