Αγροτικές επιδοτήσεις και περιβαλλοντικά πρόστιμα: Το νομικό σκηνικό που πλήττει τη διαπραγματευτική ισχύ της Ελλάδας
Η Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για μη τήρηση περιβαλλοντικών όρων, στον ΧΥΤΑ του Σκοπού

«Το θέμα με τα πνευματικά δικαιώματα, ταλαιπωρούσε, ταλαιπωρεί και πολύ φοβάμαι ότι θα συνεχίσει να ταλαιπωρεί τους επιχειρηματίες όχι μόνο της Ζακύνθου ή των Ιονίων Νήσων, αλλά γενικότερα των τουριστικών περιοχών.

Υπήρχε ο νόμος του 1993 για τα πνευματικά δικαιώματα και να θυμίσω ότι την εποχή της ΑΕΠΙ, οι περισσότεροι επιχειρηματίες αυτοβούλως πλήρωναν, χωρίς στοιχεία και αποδείξεις, με τα γνωστά αποτελέσματα που δεν χρειάζεται τώρα να αναπτύξουμε. Ο νόμος του 1993 αντικαταστάθηκε με τον νόμο 4481 του 2017, όπου μέσω αυτού προέκυψε η δυνατότητα συγκρότησης οργανισμών συλλογικής διαχείρισης των πνευματικών δικαιωμάτων και έτσι δημιουργήθηκαν πάνω από τέσσερεις τέτοιες εταιρείες που φέρονται να εκπροσωπούν καλλιτέχνες.

Αυτές οι εταιρείες έχουν στήσει δικαστικές διαμάχες με επιχειρηματίες, ζητώντας βάση του νόμου, εύλογες αποζημιώσεις και μάλιστα σε επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Όλα αυτά έχουν προκύψει σε ένα θολό τοπίο, γιατί ο νομοθέτης προβλέπει τη συγκρότηση αυτών των οργανισμών, οι οποίοι επικαλούνται στο δικαστήριο ότι εκπροσωπούν κάποιους εκ των καλλιτεχνών, χωρίς να χρειάζεται να το αποδείξουν απόλυτα. Όπως επίσης δεν προβλέπεται το πως προσδιορίζεται το ύψος αυτής της εύλογης αποζημίωσης. Και πέραν αυτών, δεν χρειάζεται αυτοί οι οργανισμοί να αποδείξουν ότι ο τάδε επιχειρηματίας, την τάδε ώρα, έπαιξε το τάδε τραγούδι.

Κατά συνέπεια αυτοί οι οργανισμοί έχουν υπέρ προνόμια και αυτό δημιουργεί τα τεράστια προβλήματα στους επιχειρηματίες που ουσιαστικά είναι ανυπεράσπιστοι. Ακόμα και αν κάποιος επιχειρηματίας ήθελε να εντάξει στον προϋπολογισμό του, να προβλέψει, το ποσό που κάθε χρόνο πρέπει να πληρώνει για τα πνευματικά δικαιώματα, δεν μπορεί να το κάνει, γιατί δεν ξέρει ποιο είναι αυτό το ποσό. Κανείς δεν ξέρει αν αυτές οι εταιρείες αυξηθούν περαιτέρω στο μέλλον.

Για κάθε λοιπόν επιχειρηματία που έκανε αναπαραγωγή μουσικής, προβλέπεται αρχικά η εύλογη αποζημίωση, ενδεχομένως η ηθική βλάβη προς την εταιρεία, ακόμα και μια πιθανή ποινική δίωξη, αν και κάτι τέτοιο μέχρι σήμερα δεν έχει προκύψει πουθενά.

Πρέπει κατά συνέπεια να προστατεύονται οι δημιουργοί, αλλά πρέπει να προστατεύεται και η αγορά, μέσω ενός ξεκάθαρου νομικού πλαισίου, γιατί σήμερα αυτό που επικρατεί είναι ένα μονομερές νομικό καθεστώς που ευνοεί μόνο τις εταιρείες. Θα ήταν δε προτιμότερο, ή και πιο δίκαιο, αν η διαχείριση αυτού του θέματος αποκτούσε και τη μορφή της συλλογικότητας. Δηλαδή τίθεται ένα ερώτημα, γιατί αυτοί οι συλλογικοί οργανισμοί δεν καταφέρονται στα συλλογικά όργανα που εκπροσωπούν τους επιχειρηματίες, αλλά μόνο στον κάθε έναν επιχειρηματία μεμονωμένα; Αν εμπλεκόταν στην διαδικασία για παράδειγμα το Επιμελητήριο ή το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο, θα ήταν διαφορετικό ο νομικό οπλοστάσιο, θα ήταν πιο ενισχυμένο απέναντι στις εταιρείες, άρα έτσι θα υπήρχαν δίκες επί ίσους όρους.

Από το 2023 η Ελλάδα παραπέμπεται για δεύτερη φορά στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για μη τήρηση περιβαλλοντικών όρων, με αφορμή τον ΧΥΤΑ του Σκοπού, κάτι που συνεπάγεται και επιβολή προστίμου, με το ερωτηματικό αν αυτό επιβαρύνει την Ζάκυνθο.

Το βάρος διαχρονικά πέφτει στη Τοπική Αυτοδιοίκηση, διότι προκύπτουν ερωτήματα, στο πως από 8 στρέμματα που ήταν αρχικά ο ΧΥΤΑ, επεκτάθηκε στα 100 στρέμματα ή στο γιατί ενώ είχε κλείσει, εξακολουθούσαν κάποιοι να εναποθέτουν σε αυτόν σκουπίδια.

Με αφορμή αυτή τη δεύτερη παραπομπή, το Υπουργείο Περιβάλλοντος έχει «ανεβάσει» τις μηχανές και τώρα έχουμε σε διαβούλευση τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την αποκατάσταση του Σκοπού, με την πρόβλεψη κατασκευής ενός μεγάλου τοιχίου, υποστηρικτικά, για να γίνει η διαχείριση των απορριμμάτων και η αποκατάσταση.

Το δεύτερο που έχει προκύψει μετά τις εξελίξεις, αφορά τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης, όπου μέσω αυτού αναμένεται να έρθουν χρήματα στη Ζάκυνθο για τον ΧΥΤΑ του Σκοπού, ένα ποσό ύψους 5,2 εκατομμυρίων ευρώ, ακριβώς για το ζήτημα του προστίμου. Όλο αυτό το θέμα θα μας απασχολεί για χρόνια ακόμα.

Το τελευταίο διάστημα αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ με την κακοδιαχείριση των αγροτικών επιδοτήσεων από Ευρωπαϊκά κονδύλια, για βοσκοτόπια. Τα 2/3 των περιπτώσεων αυτών καταλήγουν στην Κρήτη. Είναι μια πάρα πολύ δύσκολη υπόθεση, αφού έχει επιβληθεί πρόστιμο στη χώρα μας ύψους 283 εκατομμυρίων ευρώ.

Το 2017 άλλαξαν με οδηγία οι επιλέξιμες περιοχές και μπήκαν σε αυτές και δασικές εκτάσεις. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα στους επιτήδειους, να εντάξουν στις δηλώσεις τους, περιοχές στις οποίες δεν στοιχειοθετείτε ιδιοκτησία. Μέσω μιας απλής τυποποιημένης φόρμας του ΟΠΕΚΕΠΕ, δηλώθηκαν περιοχές για τις οποίες δεν απαιτείται απόδειξη ότι ανήκουν σε κάποιους, αλλά ότι απλά τις καλλιεργούν.

Φτάσανε κάποιοι στο σημείο να δηλώσουν εκτάσεις εκτός Ελλάδας, στη Βόρεια Μακεδονία. Όλο αυτό το σκηνικό δημιουργεί ένα πολύ κακό δεδομένο στη διαπραγμάτευση της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση για τις νέες Κοινές Αγροτικές Πολιτικές που θα έρθουν, και που τώρα είναι υπό συζήτηση. Έχει μειωθεί η διαπραγματευτική μας ισχύ, ενώ υπάρχει η πιθανότητα να χάσει η χώρα μας τη διαχείριση των κοινοτικών επιδοτήσεων στον αγροτικό τομέα.»