Η απόφαση είναι αμετάκλητη και καθορίζει την περιουσία της Εκκλησίας χωρίς παρερμηνείες.

Δικαιωθήκαμε. Δεν θα αφήσουμε κανέναν πολιτικάντη, να κάνει πολιτική εις βάρος μας.

Αν θέλουν να υπηρετήσουμε τον λαό της Ζακύνθου, να ζητήσουν συγνώμη.

Δεν θα αφήσουμε κανέναν να σφετεριστεί την περιουσία της Εκκλησίας.

«Έχει βγει απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που λέει ότι όλα αυτά που ήθελαν να κάνουν στο Ναυάγιο είναι παράνομα. Είναι δυνατόν, 170 μέτρα από τη θάλασσα, να φτιάχνουν αιγιαλό; Η απόφαση έχει βγει και είναι αμετάκλητη.

Είναι αυτή η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, για την οποία είχαμε αναφερθεί και δεν την είχαμε στα χέρια μας. Τώρα την έχουμε. Καθορίζει οριστικά και αμετάκλητα, την περιουσία της Εκκλησίας στην περιοχή και δεν αφήνει «γκρίζες ζώνες» πουθενά και σε τίποτα. Φυσικά και αισθάνομαι δικαιωμένος. Όταν κάποιοι θέλουν να σου πάρουν την περιουσία της Εκκλησίας, την οποία διαχειρίζεσαι, δεν θα αισθάνεσαι δικαιωμένος με μια τέτοια απόφαση;

Δεν θα αφήσουμε κανέναν πολιτικάντη ή πολιτικό, να κάνει πολιτική εις βάρος μας. Αν έρθουν και συνεννοηθούμε, αν έρθουν και ζητήσουν συγγνώμη, αν έρθουν και θέλουν να υπηρετήσουμε τον λαό της Ζακύνθου, θα τον υπηρετήσουμε. Όπως τον υπηρετώ εγώ όλα αυτά τα χρόνια.

Τα τυχερά μου από τις υπηρεσίες μου τα έδωσα σε φοιτητές. Άνοιξα τα ταμεία των κληροδοτημάτων. Έδωσα περιουσίες για να φτιαχτούν Νοσοκομεία, Σχολεία και άλλα. Δεν θα αφήσουμε κανέναν να σφετεριστεί την περιουσία της Εκκλησίας.»

---

ΝΑΥΑΓΙΟ: ΔΙΚΑΙΩΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΩΝ ΓΚΡΕΜΝΩΝ

Έμπλεοι αισθημάτων δικαιώσεως αναγνώσαμε μόλις χθες, 20η Νοεμβρίου 2025, το σώμα της ομόφωνης αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας με αριθμό 1259/2025 για τη «χάραξη αιγιαλού» στη θέση Πλάτωμα Ναυαγίου.

Όπως είναι γνωστό, με πράξη του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου οριστικοποιήθηκε η Προκαταρκτική Οριογραμμή Αιγιαλού για την χωρική αρμοδιότητα της Π.Ε. Ζακύνθου. η οποία κατέλαβε τμήμα ακινήτου της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου των Γκρεμνών. Διαπιστώσαμε ότι σε γενικές γραμμές η οριογραμμή του αιγιαλού ακολουθεί το κριτήριο χάραξης στη στέψη του πρανούς, εκτός από μία περιοχή έμπροσθεν και πλησίον των εγκαταστάσεων του Πνευματικού Κέντρου της Ιεράς Μονής (ανεγερθέν το 1996 με άδεια από την Ναοδομία και το 1999 με άδεια από τη Διεύθυνση Πολεοδομίας και Περ. Ζακύνθου ). Στην περιοχή αυτή απαιτείτο ο επανακαθορισμός της γραμμής του αιγιαλού σε ένα μήκος 812 μέτρων, διότι παρά το νόμο τοποθετείται όχι στη στέψη του πρανούς αλλά προς την ξηρά σε απόσταση μέχρι και 15 μέτρων απο την στέψη του πρανούς ενώ σε κάποια σημεία τοποθετείται και σε απόσταση 10 μέτρων μέσα από την μανδρα που περιτοιχίζει το Πνευματικό αυτό Κέντρο.

Το 2021 υποβάλαμε σχετική αίτηση περί του επανακαθορισμού της οριογραμμής του αιγιαλού προς την Κτηματική Υπηρεσία Ζακύνθου με συνημμένη αναλυτική τεχνική έκθεση αλλά αρνήθηκε παρά το νόμο να μας απαντήσει. Για το λόγο αυτό τον Μάιο του 2022 προσφύγαμε στο Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο κατά του Ελληνικού Δημοσίου. Το αρμόδιο Υπουργείο Οικονομικών παραστάθηκε στη δίκη που είχε διεξαχθεί στις 17 Ιανουαρίου 2024 Τελικά το Συμβούλιο της Επικρατείας με την ανωτέρω απόφασή του, αφού δέχθηκε το έννομο συμφέρον της Ιεράς Μονής, έκανε δεκτή την αίτησή μας και καταδίκασε τις Κρατικές Υπηρεσίες για την άρνηση να εξετάσουν τους ουσιώδεις ισχυρισμούς της σχετικά με τα σφάλματα της χάραξης, και ακύρωσε ως μη νόμιμη την άρνηση αυτή, αναπέμποντας στη Διοίκηση το ζήτημα της ορθής χάραξης σε νέα διαδικασία. Είμαστε σίγουροι ότι αυτή τη φορά η Διοίκηση δεν θα αρνηθεί να ακροαστεί την Ιερά Μονή μας.

Οφείλουμε, όμως, να επισημάνουμε ότι μετά την έκδοση της απόφασης την 9-7-2025 και ενώ όλοι γνωρίζαμε από τότε ότι η Ιερά Μονή δικαιώθηκε, αναμένοντας το πλήρες κείμενο της απόφασης, η Διοίκηση έσπευσε να προκαταλάβει τη δικαστική αυτή κρίση και να επεκτείνει τη δράση της, καθορίζοντας εντός του Αυγούστου και παραλία σε ύψος 200 μέτρων από τη θάλασσα και σε συνέχεια της χάραξης του αιγιαλού που καλείται πλέον να επανεξετάσει!

Η ενέργεια αυτή αφήνεται στην κρίση των πολιτών. Και σε αυτή την περίπτωση, όμως, θα υπάρξει κρίση του Συμβουλίου της Επικρατείας, ελπίζουμε σε συντομότερο χρόνο.

Για κάθε νεότερη εξέλιξη η καθ’ ημάς Μητρόπολη και η Ιερά Μονή θα ενημερώσουν το κοινό με ανακοίνωσή τους.

Ζάκυνθος, 21.11.2025
ΟΙ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΙ ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΚΕΣΟΥΛΗΣ – ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΒΑΡΑΓΓΟΥΛΗΣ

---

Ακολουθεί η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας περί της νομιμότητας της απόφασης της Κτηματικής Υπηρεσίας, καθορισμού γραμμής αιγιαλού και παραλίας στο Ναυάγιο.

Αριθμός 1259/2025

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ | ΤΜΗΜΑ Ε ́

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 17 Ιανουαρίου 2024, με την εξής σύνθεση: Χρήστος Ντουχάνης, Αντιπρόεδρος, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση της Προέδρου του Τμήματος, που είχε κώλυμα, Ελένη Παπαδημητρίου, Δημήτριος Βασιλειάδης, Σύμβουλοι, Μαρία-Ελένη Παπαδημήτρη, Ελένη Μουργιά, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ειρήνη Κανάκη.

Για να δικάσει την από 20 Μαΐου 2022 αίτηση:

της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου Γκρεμνών Ζακύνθου, που εδρεύει στη Ζάκυνθο (Ελευθερίου Βενιζέλου 3), η οποία παρέστη με τους δικηγόρους: α. Γεώργιο Γκεσούλη (Α.Μ. 7909 Δ.Σ. Θεσσαλονίκης) και β. Ματθαίο Βαραγγούλη (Α.Μ. 22069), που τους διόρισε με πληρεξούσιο, κατά του Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος παρέστη με την Ελένη Κωνστάντη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Με την αίτηση αυτή η αιτούσα Ιερά Μονή επιδιώκει να ακυρωθεί η σιωπηρή απόρριψη από τη Διοίκηση του από 17.12.2021 (…/ 20.12.2021) αιτήματός της προς την Κτηματική Υπηρεσία Ζακύνθου και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Ελένης Μουργιά.

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τους πληρεξούσιους της αιτούσας Ιεράς Μονής, οι οποίοι ανέπτυξαν και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησαν να γίνει δεκτή η αίτηση και την αντιπρόσωπο του Υπουργού, η οποία ζήτησε την απόρριψή της.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα

Σκέφθηκε κατά τον Νόμο

1. Επειδή, για την άσκηση της κρινομένης αιτήσεως δεν απαιτείται η καταβολή παραβόλου από την αιτούσα Ιερά Μονή Αγ. Γεωργίου Γκρεμνών [ν.π.δ.δ. σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 4 του ν. 590/1977 (Α ́ 146), σε συνδυασμό με το άρθρο 28 παρ. 4 του ν. 2579/1998 (Α ́ 31)- ΣτΕ 690/2023, 2204/2019 κ.ά.]. Συνεπώς, το αχρεωστήτως καταβληθέν παράβολο (e-Παράβολο ….) πρέπει να επιστραφεί στο αιτούν ν.π.δ.δ. ανεξαρτήτως της εκβάσεως της δίκης.

2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της σιωπηρής απορρίψεως από τη Διοίκηση του από 17.12.2021 (….) αιτήματος της Ιεράς Μητρόπολης Ζακύνθου προς την Κτηματική Υπηρεσία Ζακύνθου περί επανακαθορισμού της οριογραμμής αιγιαλού στη θέση «Ναυάγιο» του Δήμου Ζακύνθου, ο καθορισμός της προκαταρκτικής γραμμής του οποίου οριστικοποιήθηκε με την 146652/ 13.7.2018 πράξη του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου (Δ ́ 298/22.8.2018).

3. Επειδή, με έννομο συμφέρον ασκείται η κρινόμενη αίτηση από την αιτούσα Ιερά Μονή, η οποία φέρεται, σύμφωνα με τα προσκομισθέντα προαποδεικτικώς στοιχεία, ως έχουσα εμπράγματα δικαιώματα επί ευρύτερης εκτάσεως στη θέση «Ναυάγιο» Ζακύνθου, τμήμα της οποίας, κατά τους ισχυρισμούς της, θίγεται από την καθορισθείσα με την ως άνω 146652/13.7.2018 πράξη οριογραμμή του αιγιαλού. Το γεγονός δε ότι την προαναφερθείσα από 17.12.2021 αίτηση ενώπιον της Κτηματικής Υπηρεσίας Ζακύνθου υπέβαλε για λογαριασμό της αιτούσας Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου Γκρεμνών ο

Μητροπολίτης της Ιεράς Μητροπόλεως Ζακύνθου [κατόπιν του με αριθμό …/13.12.2021 πρακτικού της Διοικούσας Επιτροπής της αιτούσας Ιεράς Μονής, με το οποίο εξουσιοδοτήθηκε ο Μητροπολίτης Ζακύνθου να υποβάλει την σχετική αίτηση] δεν της στερεί το έννομο συμφέρον να ασκήσει την κρινόμενη αίτηση ακυρώσεως κατά της παραλείψεως αποφάνσεως επί της αιτήσεως. Κατά συνέπεια, ο περί του αντιθέτου προβαλλόμενος, με το παραδεκτώς κατατεθέν στις 24.1.2024 μετά τη συζήτηση υπόμνημα, ισχυρισμός του Δημοσίου περί ελλείψεως εννόμου συμφέροντος της αιτούσας Ιεράς Μονής προς άσκηση της κρινομένης αιτήσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

4. Επειδή, κατά την έννοια των διατάξεων του ν. 2971/2001 (Α ́ 285), όπως ίσχυαν κατά τον χρόνο υποβολής της αιτήσεως επανακαθορισμού [άρθρο 7Α, το οποίο προστέθηκε με την παράγραφο 4 του άρθρου 11 του ν. 4281/2014 (Α 160/8.8.2014)], όταν ζητείται από ενδιαφερόμενο ο επανακαθορισμός των οριογραμμών αιγιαλού, παλαιού αιγιαλού ή παραλίας, που έχουν κατά την άποψή του καθορισθεί εσφαλμένως κατά το παρελθόν, η Διοίκηση οφείλει να επιλαμβάνεται του αιτήματος, υπό την προϋπόθεση ότι ο ενδιαφερόμενος προσκομίζει συγκεκριμένα κρίσιμα στοιχεία προκειμένου να αποδείξει ότι υπήρξε σφάλμα κατά τον αρχικό καθορισμό των οριογραμμών. Κατ’ ακολουθίαν, η παράλειψη της Διοικήσεως να αποφανθεί επί αιτήσεως επανακαθορισμού των ορίων αιγιαλού, παλαιού αιγιαλού ή παραλίας, η οποία συνοδεύεται από σχετικά στοιχεία, συνιστά παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας, υποκείμενη σε αίτηση ακυρώσεως, οι δε πράξεις, με τις οποίες η Διοίκηση απορρίπτει για οποιοδήποτε λόγο ή αρνείται να εξετάσει την αίτηση αυτή, έχουν εκτελεστό χαρακτήρα (ΣτΕ 152/2024, 44/2022, 43/2022, 120/2021, 2159/2019 κ.ά., 647/2019, 158/2017, 376/2016, 2245/2014, 4807/2013 κ.ά.).

5. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Με την προαναφερθείσα 146652/13.7.2018 απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου (Δ ́ 298/22.8.2018) οριστικοποιήθηκε, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 2971/2001 όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, η προκαταρκτική γραμμή αιγιαλού (ΠΟΑ) στην Περιφερειακή Ενότητα Ζακύνθου, μεταξύ άλλων, και στην ευρύτερη περιοχή στη θέση «Ναυάγιο». Η αιτούσα Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου των Γκρεμνών φέρεται ως έχουσα εμπράγματα δικαιώματα επί ευρύτερης εκτάσεως στην θέση αυτή, εντός της οποίας υφίστανται οι εγκαταστάσεις του Πνευματικού της Κέντρου. Με την 285/17.12.2021 αίτησή της προς την Κτηματική Υπηρεσία Ζακύνθου, η Ιερά Μητρόπολη Ζακύνθου, στην οποία υπάγεται διοικητικά και εκκλησιαστικά η αιτούσα Ιερά Μονή, διά του Μητροπολίτη Ζακύνθου, προέβαλε ότι η Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου των Γκρεμνών είναι κάτοχος και χρήστης της ευρύτερης εκτάσεως στην θέση Ναυάγιο και ότι ο αιγιαλός έμπροσθεν και πλησίον των εγκαταστάσεων του ως άνω Πνευματικού Κέντρου καθορίσθηκε εσφαλμένως, ζήτησε δε τον επανακαθορισμό των ορίων του αιγιαλού στην ανωτέρω θέση.

Με την εν λόγω αίτηση υπέβαλε, μεταξύ άλλων, τεχνική έκθεση ομόρρυθμης εταιρείας μελετών μηνός Δεκεμβρίου 2021, δύο σχέδια, ορθοεικόνες και ψηφιακό μοντέλο εδάφους από το Ελληνικό Κτηματολόγιο με α.π. 2148346/24.11.2021. Στην τεχνική αυτή έκθεση, η οποία συντάχθηκε από μηχανικό, προκειμένου να τεκμηριωθεί η εσφαλμένη χάραξη της οριογραμμής του αιγιαλού, παρατίθενται επιστημονικά και άλλα τεχνικά δεδομένα για τον τρόπο χαράξεως της προκαταρκτικής οριογραμμής αιγιαλού στη θέση «Ναυάγιο», η οποία, κατά τα εκτιθέμενα σε αυτήν, θα έπρεπε να είχε τοποθετηθεί στη στέψη του πρανούς σύμφωνα με το κριτήριο του στοιχείου κ3 της κ.υ.α. 1089532 π.ε./8205 π.ε./Β0010/2005 (Β ́ 595), λόγω του μεγάλου και κατακόρυφου πρανούς της περιοχής, και όχι προς την ξηρά όπως έγινε στην προκειμένη περίπτωση και, μάλιστα, σε απόσταση μέχρι και 15 μέτρα από τη στέψη του πρανούς, σε ορισμένα δε σημεία σε απόσταση 10 μέτρων μέσα από τη μάνδρα που περιτοιχίζει το Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μονής. Η αίτηση αυτή, κατά τα εκτιθέμενα στο 37834ΑΠΑ2023/25.10.2023 έγγραφο απόψεων της Κτηματικής Υπηρεσίας Ζακύνθου προς το Δικαστήριο, δεν έχει εξετασθεί, επί του παρόντος, από τη Διοίκηση.

Με το ίδιο έγγραφο γνωστοποιείται στο Δικαστήριο ότι η εν λόγω υπηρεσία, με το 15814ΑΠΑ2022/2.6.2022 έγγραφο του Προϊσταμένου της προς την Ιερά Μητρόπολη Ζακύνθου, ζήτησε αφενός μεν στοιχεία για την απόδειξη του εννόμου συμφέροντός της και το ιδιοκτησιακό καθεστώς της όμορης με τον αιγιαλό περιοχής, αφετέρου δε τα κατατεθέντα τοπογραφικά διαγράμματα σε ψηφιακό αρχείο. Ήδη, η αιτούσα ζητεί με την κρινόμενη αίτηση την ακύρωση της σιωπηρής απορρίψεως από τη Διοίκηση της ως άνω από 17.12.2021 αιτήσεώς της.

6. Επειδή, όπως προκύπτει από τα προαναφερόμενα στοιχεία του φακέλου, η αιτούσα, διά του Μητροπολίτη της Ιεράς Μητρόπολης Ζακύνθου, είχε προβάλει ειδικότερους ισχυρισμούς αναφορικά με τα όρια του αιγιαλού στην επίδικη περιοχή Ναυαγίου, με προσκομιδή σχετικών στοιχείων, τα οποία δεν είναι προδήλως απρόσφορα για να κριθεί η ανάγκη επανακαθορισμού των ορίων του αιγιαλού στην επίμαχη περιοχή, μεταξύ των οποίων και την από μηνός Δεκεμβρίου 2021 τεχνική έκθεση μηχανικού με τις ανωτέρω αναφερόμενες διαπιστώσεις και παρατηρήσεις, ενώ, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο προαναφερθέν έγγραφο των απόψεών της προς το Δικαστήριο η Διοίκηση συνομολογεί ότι το επίμαχο αίτημα δεν εξετάσθηκε. Εξάλλου, το προαναφερθέν 15814ΑΠΑ2022/ 2.6.2022 έγγραφο του Προϊσταμένου της Κτηματικής Υπηρεσίας Ζακύνθου προς την Ιερά Μητρόπολη Ζακύνθου, δεν ασκεί επιρροή προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από σχετικό απόσπασμα της οριογραμμής αιγιαλού που συνοδεύει την προαναφερθείσα ΠΟΑ, το Πνευματικό Κέντρο της αιτούσας Ιεράς Μονής, στον προαύλιο χώρο του οποίου εισέρχεται, εσφαλμένα κατά τους ισχυρισμούς της, η προκαταρκτική γραμμή, διακρίνεται με απόλυτη ευκρίνεια και, ως εκ τούτου, η αιτούσα Ιερά Μονή ήταν ενδιαφερόμενη κατά την έννοια της διατάξεως του άρθρου 7Α του ν. 2971/2001. Με τα δεδομένα αυτά, η Διοίκηση όφειλε να εξετάσει το υποβληθέν από 17.12.2021 αίτημα επανακαθορισμού των οριογραμμών αιγιαλού, και, συνεπώς, η παράλειψή της να αποφανθεί είναι μη νόμιμη και πρέπει να ακυρωθεί, κατ’ αποδοχήν του προβαλλομένου λόγου ακυρώσεως. Περαιτέρω, η υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στη Διοίκηση, προκειμένου αυτή να επιληφθεί και αποφανθεί αιτιολογημένα επί του υποβληθέντος αιτήματος.

Δ ι ά τ α ύ τ α

Δέχεται την αίτηση.

Ακυρώνει την παράλειψη της Διοίκησης να αποφανθεί επί του από 17.12.2021 αιτήματος της αιτούσας και αναπέμπει την υπόθεση στη Διοίκηση, κατά το σκεπτικό.

Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου.

Επιβάλλει στο Δημόσιο τη δικαστική δαπάνη της αιτούσας, η οποία ανέρχεται σε εννιακόσια είκοσι (920) ευρώ.

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 25 Iανουαρίου 2024

Ο Προεδρεύων Αντιπρόεδρος
Χρήστος Ντουχάνης

Η Γραμματέας
Ειρήνη Κανάκη

και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 9ης Ιουλίου 2025.

Η Πρόεδρος του Α ́ Θερινού Τμήματος
Άννα Καλογεροπούλου

Η Γραμματέας
Ειρήνη Κανάκη