Θεμιστοκλής Βάκουλης (Γραμματέας Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων)
Δε 21/01/2019
«Το πρόβλημα με τα ακίνητα του Δημοσίου είναι πολύ μεγαλύτερο από ότι φαίνεται και ξεκινά από παλαιότερα, όταν από μια προηγούμενη κυβέρνηση, 72 χιλιάδες ακίνητα του δημοσίου μεταφέρθηκαν στο ΤΑΙΠΕΔ. Ακόμα δεν γνωρίζουμε από εκείνη την ομάδα των ακινήτων, πόσα από αυτά είναι μνημεία του τόπου μας.
Φαίνεται πως το 2016 που ιδρύθηκε το Υπερταμείο για να υπάρχει ως εχέγγυο ώστε το κράτος να συνεχίζει να δανείζεται, πέρασαν σε αυτό όλα τα κτήρια και ακίνητα του δημοσίου. Πληροφορηθήκαμε για κάποια, ενδεικτικά αναφέρω το κτήριο Τσίλερ και το νησί Σπιναλόγκα. Το καλοκαίρι του 2017 μια επιτροπή εξέτασε πόσα τελικά ακίνητα θα περάσουν στο Υπερταμείο και τελικά πέρασαν περίπου 10 χιλιάδες. Μέσα σε αυτή την λίστα, τα 2.329 είναι μνημεία, μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι και υπηρεσίες που υπηρετούν τον πολιτισμό σε όλη τη χώρα, και στη Ζάκυνθο.
Όταν διαμαρτυρηθήκαμε, το Υπουργείο Πολιτισμού έκανε λόγο για σκανδαλολογία και ψεύδη, είπε ότι το θέμα δεν υπάρχει, αλλά κατασκευάστηκε, αλλά όπως αποδείχτηκε είχαν βάση αυτά που λέγαμε και για αυτό προσφύγαμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ώστε να ακυρωθεί η Υπουργική απόφαση Τσακαλώτου. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, δεν έχει προχωρήσει η προσφυγή μας.
Η προστασία των μνημείων διασφαλίζεται με νομοθετικές ρυθμίσεις και όχι με δηλώσεις προθέσεων.
Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για την εξαίρεση των ακινήτων πολιτιστικού ενδιαφέροντος, με νέα Υπουργική Απόφαση, έχει δεσμευτεί για τη θεσμική θωράκιση για να μην ξαναβρεθεί κανένα μνημείο ή κτίριο πολιτιστικού ενδιαφέροντος στα «διαφιλονικούμενα».
Μέχρι σήμερα όμως η κυβέρνηση δεν έχει κάνει καμία θεσμική πράξη και άρα όλα αυτά τα ακίνητα ανήκουν στο Υπερταμείο. Τελευταία στιγμή το Υπουργείο Οικονομικών ζήτησε από το Συμβούλιο Επικρατείας την αναβολή εκδίκασης της υπόθεσης, που ήταν προγραμματισμένη για αύριο, θεωρώ προκειμένου να κάνει τις απαραίτητες νομοθετικές ενέργειες.
Το μεγάλο ζήτημα που προκύπτει δεν είναι το σε ποιον ανήκει η κυριότητα, φαντάζομαι ότι θα βγει μια απόφαση που θα λέει πως τα μνημεία, τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι δεν θα είναι στη κυριότητα του Υπερταμείου. Το ζήτημα είναι η διαχείριση αυτών των χώρων και κτηρίων. Η λέξη διαχείριση και η έννοιά της, μπορεί να σημαίνουν τα πάντα, στο μέλλον θα μπορεί ο καθένας να την ερμηνεύει κατά το δοκούν. Οτιδήποτε γίνεται τώρα είναι εκ του πονηρού και εμείς δεν θα το επιτρέψουμε. Τα μνημεία είναι εκτός συναλλαγής και ανήκουν αποκλειστικά στο κράτος και στην αρχαιολογική υπηρεσία.»
Το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπερταμείο μιλούν συνεχώς και μόνο για την κυριότητα των μνημείων. Το θέμα δεν είναι μόνο εκεί. Η κυριότητα των αρχαίων μνημείων, με βάση το Σύνταγμα και τον αρχαιολογικό νόμο, δεν μπορεί να ανήκει σε κανέναν άλλον παρά μόνο στο δημόσιο. Αυτό το γνωρίζουμε καλά και εμείς και το ΥΠΟΙΚ και το Υπερταμείο. Το ήξεραν εξαρχής ότι δεν θα πάρουν ποτέ την κυριότητα της Κνωσού. Αυτό που επιδιώκουν και που αποσιωπούν συνειδητά είναι το θέμα της διαχείρισης.
Το Υπερταμείο ενδιαφέρεται για τα ΕΣΟΔΑ από τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μνημεία και τα μουσεία. Και ξέρουν πολύ καλά ότι ο ίδιος νόμος 4389/16, σε άλλο άρθρο, λέει ότι «5.H ΕΤΑΔ εξακολουθεί να διαχειρίζεται τα περιουσιακά στοιχεία που εξαιρούνται από τη μεταβίβαση» (άρθρο 195 παρ. 5). Γι’ αυτό ήθελαν τα μνημεία να περιλαμβάνονται στην μεταβίβαση και να εξαιρεθούν μετά: για να διεκδικήσουν την διαχείριση. Δηλαδή να ζητήσουν τα εισιτήρια της Κνωσού, τις εκδηλώσεις που θα γίνονται στην Ροτόντα και πάει λέγοντας…
Αυτό που ζητάμε εμείς είναι να διασφαλιστεί η εξαίρεση από τη μεταβίβαση της κυριότητας, της νομής και της διαχείρισης τόσο των 2.329 μνημείων, όσο και όσων μνημείων περιλαμβάνονται στα 72.000 ακίνητα που έχουν περάσει στην ΕΤΑΔ από το 2016, και η θεσμική κατοχύρωση όλων των ακινήτων του ΥΠΠΟΑ από δω και πέρα».
