Current track

Title

Artist

Background

Γεράσιμος Μπετίνης
Δικηγόρος

Η Αρχιτεκτονική Σημειολογία της ιστορικής Πλατείας Αγίου Μάρκου Ζακύνθου

Τε 2/11/2022



«Υπάρχει για τη Ζάκυνθο ένας καταραμένος μήνας, ο τρυγητής δηλαδή ο Σεπτέμβριος. Τον μήνα αυτό του 1479 όταν οι Τούρκοι επέδειξαν και στην Ζάκυνθο τη γνωστή βαρβαρότητά τους και την κατέστρεψαν. Το 1485 οι Τούρκοι έδωσαν το νησί στη Βενετία και από τότε εδραιώθηκε η Βενετοκρατία η οποία τελείωσε το 1797. Το 1546 στην πόλη της Ζακύνθου, δημιουργήθηκε η τριγωνική Πλατεία του Αγίου Μάρκου η οποία πλακοστρώθηκε το 1712 και από τότε και μέχρι σήμερα, αποτελεί την καρδιά και τον εγκέφαλο της κοινωνικής και πολιτικής ζωής του τόπου. Τα χρόνια εκείνα και μέχρι το 1857 δεν υπήρχε η Πλατεία Σολωμού καθώς στο χώρο εκείνο υπήρχε θάλασσα.

Είναι απορίας άξιο, που μέχρι σήμερα η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων δεν έχει χαρακτηρίσει την πλατεία Αγίου Μάρκου ως διατηρητέα. Αυτό είναι καταστρεπτικό και απαράδεκτο.

Στη Πλατεία Αγίου Μάρκου και στη δυτική πλευρά της, υπάρχουν σήμερα κατά σειρά, η Alpha Bank, δηλαδή ο ναός του χρήματος, υπάρχει το Μαυσωλείο Σολωμού και Κάλβου δηλαδή ο χώρος του θανάτου των δύο πιο εκλεκτών τέκνων της Ζακύνθου. Στον πρώτο όροφο του ίδιου κτιρίου βρίσκεται το Μουσείο Σολωμού, όπου εκτίθενται τα χειρόγραφα έργα του εθνικού μας ποιητή, άρα υπάρχει ο χώρος της ποίησης και της τέχνης. Στη συνέχεια υπάρχει το δημοτικό ρολόι δηλαδή ο χώρος του χρόνου, και ακολουθεί ο ναός του Αγίου Μάρκου, δηλαδή ο οίκος του Θεού. Σε αυτή την Πλατεία λοιπόν, υπάρχουν όλες οι εκφάνσεις της ανθρώπινης ύπαρξης, δηλαδή το χρήμα, ο θάνατος, η τέχνη, ο χρόνος και ο θεός, σε μία μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα χωρική συνύπαρξη. Στην ίδια αυτή Πλατεία, όταν ήρθαν οι Γάλλοι το 1797 κάηκε και το περίφημο Libro D’oro, δηλαδή το σύμβολο της αριστοκρατίας του τόπου μας στην περίοδο της Βενετοκρατίας. Πρόκειται για την πιο ιστορική πλατεία της πόλης της Ζακύνθου στην οποία ποτέ δεν υπήρχε κάποιο γλυπτό όπως προκύπτει από τις πολυάριθμες γκραβούρες των περιηγητών που ερχόντουσαν στο νησί μας.

Πληροφορήθηκα ότι στη Πλατεία Αγίου Μάρκου θα στηθεί ένα γλυπτό, μετά από πρωτοβουλία ενός Ζακυνθινού συλλέκτη και ενός Ζακυνθινού γλύπτη. Δεν είμαι κατά των δωρεών και της τέχνης, αλλά δεν μπορεί να γίνεται παρέμβαση σε ένα δημόσιο χώρο, δηλαδή σε μία πλατεία με μεγάλη ιστορική διάσταση, χωρίς προηγουμένως να υπάρχει μια μελέτη, που να λαμβάνει υπόψιν της, το χρόνο (ιστορία) και τον χώρο (αρχιτεκτονική) που συνδέονται με την συγκεκριμένη πλατεία, όταν μάλιστα αυτή η παρέμβαση έχει τον χαρακτήρα της μονιμότητας με την εγκατάσταση ενός γλυπτού.

Αν υπάρχει έγκριση της Αρχιτεκτονικής Επιτροπής, φαντάζομαι ότι θα είναι τεκμηριωμένη και θα έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που επιβάλει η σοβαρότητα της επέμβασης στο χώρο αυτό. Δεν γίνονται έτσι απλά παρεμβάσεις σε δημόσιους χώρους, όπως έγινε για παράδειγμα κατά το παρελθόν, με ελαφρά την καρδία με την προτομή του ναυάρχου Ουσακόφ σε αλαζονική έκφραση, την οποία μας έστειλαν οι Ρώσοι και εμείς τοποθετήσαμε δίπλα από τον Ναό του Άγιου Διονυσίου, του Αγίου της σεμνότητας και της συγνώμης. Ο Ουσακώφ είναι Άγιος της Ρωσικής εκκλησίας αλλά δεν είναι Άγιος της Ορθόδοξής ελληνικής εκκλησίας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Το ίδιο έγινε και με το άγαλμα του Κομφούκιου που μας έστειλαν οι Κινέζοι και τοποθετήσαμε στην πλατεία του Αγίου Λουκά.
Στην πλατεία Σολωμού το 1974 τοποθετήθηκε το άγαλμα της ελευθερίας «Από τα κόκαλα βγαλμένη» του διάσημου Έλληνα γλύπτη Γεωργίου Καστριώτη, δωρεά της οικογένειας Κύρου. Το γλυπτό αυτό συνδέεται απόλυτα με τον μαρμάρινο ανδριάντα του Διονυσίου Σολωμού που στήθηκε στην ίδια πλατεία το 1902 και είναι έργο του μεγαλύτερου Έλληνα νεοκλασικού γλύπτη Γεωργίου Βρούτου. Το άγαλμα αυτό κατέπεσε με τους σεισμούς του 1953 και σήμερα στην ίδια θέση υπάρχει πιστό μαρμάρινο αντίγραφο του, ενώ το πρωτότυπο αποκατεστημένο βρίσκεται μέσα στο μουσείο Σολωμού.»

 


Ακούστε ολόκληρη τη συνέντευξη:


 


Ακούστε ολόκληρη την εκπομπή:


Current track

Title

Artist

Background