«Με τον ν. 4555/2018 εισήχθη στον Τοπική Αυτοδιοίκηση ο θεσμός της απλής αναλογικής, ως τρόπος ανάδειξης των Δημοτικών Συμβουλίων. Τούτο σήμαινε ότι το Δημοτικό Συμβούλιο θα συγκροτούνταν επί τη βάσει του ποσοστού έκαστης δημοτικής παράταξης, ενώ αντίθετα ο Δήμαρχος θα εκλέγονταν με όρους πλειοψηφικούς, δηλαδή μεταξύ των δύο επικρατεστέρων υποψηφίων. Όπερ και εγένετο στις εκλογές της 26ης Μαΐου 2019 και 2ας Ιουνίου 2019.

Τούτο βέβαια είχε ως παρεπόμενη συνέπεια, ότι κάθε Δήμαρχος θα έπρεπε να συνεργάζεται με τις δημοτικές παρατάξεις -δοθέντος ότι δεν θα απολάμβανε τη πλειοψηφία του Δημοτικού Συμβουλίου- ώστε να κατορθώνει να υπερψηφίζονται οι εισηγήσεις του. Αυτό σημαίνει απλή αναλογική!

Μετά δε, την εγκατάσταση των δημοτικών αρχών, το Υπουργείο Εσωτερικών έφερε δύο νόμους, τους ν. 4623/2019 και 4625/2019 (νόμοι “Θεοδωρικάκου”), δια των οποίων μείωσε τις αρμοδιότητες των δημοτικών συμβουλίων, μεταφέροντας αρμοδιότητες στην Οικονομική Επιτροπή και στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, για να διευκολύνει τους δημάρχους και περαιτέρω όρισε ότι οι ανωτέρω επιτροπές δεν θα εκλέγονται από τα δημοτικά συμβούλια αλλά οι πλειοψηφίες τους θα ορίζονται από τον Δήμαρχο.

Κατά των εν λόγω νόμων προσέφυγαν δημοτικοί σύμβουλοι του Δήμου Βέροιας, ήδη από το 2019, προς το σκοπό ακύρωσης των αποφάσεων του Δήμου Βέροιας. Παρέμβαση έκαναν και δημοτικές παρατάξεις από το Δήμο Ιωαννιτών ως και ο Δήμος Ιωαννιτών. Βασικός ισχυρισμός των αιτούντων ήταν ότι οι διατάξεις των -χαρακτηρισθέντων- ως νόμων Θεοδωρικάκου (ν. 4623/2019 και 4625/2019) είναι αντισυνταγματικές.
Τρία έτη μετά την άσκηση της εν λόγω αίτησης ακύρωσης και αφού η υπόθεση έφτασε να απασχολήσει την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, δημοσιεύθηκε η σχολιαζόμενη δικαστική απόφαση, με την οποία έγινε δεκτή η αίτηση ακύρωσης όσων προσέφυγαν, κρίνοντας ότι ο νομοθέτης παρενέβη με τρόπο αντισυνταγματικό στη λειτουργία των Δήμων.

Πιο συγκεκριμένα, δια των ν. 4623/2019 και 4625/2019, οι οποίοι θεσπίστηκαν μετά τη διεξαγωγή των εκλογών τοπικής αυτοδιοίκησης και πριν καλά-καλά οι νέες δημοτικές αρχές αναλάβουν καθήκοντα, ο νομοθέτης μετέβαλε εκ των υστέρων το πλαίσιο άσκησης του δικαιώματος εκλογής των αρχόντων της τοπικής αυτοδιοίκησης, διότι άλλαξε τη σύνθεση και των αρμοδιότητα των κρίσιμων επιτροπών των δήμων.

Δηλαδή, το κρίσιμο ζήτημα που στάθμισε το Συμβούλιο της Επικρατείας, ήταν το εξής, ότι ενώ οι πολίτες εξέλεξαν σε ένα πλαίσιο απλής αναλογικής Δημοτικά Συμβούλια, κατά κανόνα, στα οποία οι μεγαλύτερες δημοτικές παρατάξεις δεν είχαν πλειοψηφία και επομένως η βούληση των πολιτών κατέτεινε στη συνεργασία ετερόκλητων δημοτικών ομάδων, με τους ανωτέρω νόμους τούτο αλλοιώθηκε, καθιστώντας τον Δήμαρχο κυρίαρχο (εκ των υστέρων), αφού ο νομοθέτης απέσπασε αρμοδιότητες από το Δημοτικό Συμβούλιο (στο οποίο δεν είχε πλειοψηφία) και τις απέδωσε στις επιτροπές, στις οποίες δια των ανωτέρω νόμων του έδωσε τη πλειοψηφία.

Δέον δε να επισημανθεί, ότι το ΣτΕ δεν έκρινε ότι οι εν λόγω νομοθετικές διατάξεις είναι απολύτως αντισυνταγματικές, αλλά ως σχετικά αντισυνταγματικές, συγκρίνοντάς τις με το πλαίσιο διενέργειας των εκλογών, εξ ου και έγινε δεκτό από το Δικαστήριο, ότι με τον ανωτέρω τρόπο μεταβλήθηκε εκ των υστέρων το πλαίσιο άσκησης του δικαιώματος εκλέγειν και εκλέγεσθαι και συντελέσθηκε νόθευση της εκφρασθείσας – κατά τις εκλογές της 26ης Μαΐου 2019 και 2ας Ιουνίου 2019- θέλησης των δημοτών.

Σημειωτέον δε, ότι η ισχύς της ανωτέρω αποφάσεως άρχεται από 1ης Δεκεμβρίου 2022, σύμφωνα με το Δικαστήριο. Η δε, Διοίκηση έχει εκ του συντάγματος ρητή υποχρέωση συμμόρφωσης προς τις δικαστικές αποφάσεις, άρα και προς την παραπάνω απόφαση. Τα ανωτέρω μπορούν να συμπικνωθούν στην εξής φράση: “αφού ψηφίσαμε με όρους απλής αναλογικής, πρέπει και να διοικηθούμε με όρους απλής αναλογικής”.

Σήμερα το πρωί επέδωσα προσωπικά στον Δήμαρχο την απόφαση της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Σχετικά με την απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής για την ιδιωτικοποίηση της αποκομιδής των απορριμμάτων, θα κριθεί άκυρη εφόσον ήταν αρμοδιότητας Δημοτικού Συμβουλίου. Άλλωστε έχουν ήδη γίνει τρεις προσφυγές επί αυτής της απόφασης.

Το Υπουργείο Εσωτερικών θα σταθεί τώρα κυρίως στις αρμοδιότητες των Επιτροπών, όχι στη σύνθεσή τους. Κάποια εκ των θεμάτων για τα οποία τώρα αποφασίζει η Οικονομική Επιτροπή και τα οποία θα επιστραφούν ως αρμοδιότητες του Δημοτικού Συμβουλίου για λήψη αποφάσεων, είναι ο προϋπολογισμός, η ανάθεση συμβάσεων και οι κυκλοφοριακές μελέτες.

Το πρόβλημα στη Ζάκυνθο δεν ήταν η απλή αναλογική, δεν φταίει το νομικό πλαίσιο, αλλά ο ίδιος ο Δήμαρχος Νικήτας Αρετάκης που εκτελεί τα καθήκοντά του με την πλειοψηφία που είχε σε αυτές τις Επιτροπές με βάση τις διατάξεις Θεοδωρικάκου. Είχε πλειοψηφία στις Επιτροπές και μια μικρή μειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο. Από τη στιγμή που η βούληση των πολιτών έγινε με όρους απλής αναλογικής, έπρεπε και η διοίκηση του Δήμου να γίνεται με τους ίδιους όρους, δηλαδή στο πνεύμα των συνεργασιών. Δεν συνέβη αυτό με ευθύνη της Δημοτικής Αρχής και του κ. Αρετάκη. Δυστυχώς και εν όψει διαμόρφωσης των πολιτικών συσχετισμών στη Ζάκυνθο, θεωρώ ότι είναι πρακτικά αδύνατον να υπάρξει πλέον μια τέτοια συνεργασία. Ο Δήμαρχος οφείλει ακόμα και αν διαφωνεί, να εφαρμόζει τις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, κάτι που δεν έχει κάνει για μια σωρεία αποφάσεων.»