Ιστορικοί παραλληλισμοί: Από τον Β’ Παγκόσμιο στις σημερινές αντιφάσεις – Η γερασμένη Ευρώπη, οι μετανάστες και οι νέοι οικονομικοί πόλεμοι
Τρ 20/05/2025

– Η γερασμένη Ευρώπη, οι μετανάστες και οι νέοι “οικονομικοί πόλεμοι”.
«Από την περίοδο του Β Παγκοσμίου Πολέμου, μπορούμε να κρατήσουμε πολιτικά κυρίως, αλλά και ηθικά διδάγματα. Εκπαιδευτικά δηλαδή, που να μας δίνουν τα εφόδια, την παιδεία για να
κατανοήσουμε τη δική μας εποχή και αν θέλετε να μετάσχουμε στην οικοδόμηση των αυριανών ημερών που έρχονται. Δηλαδή να μετάσχουμε στην πολιτική. Διότι ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος και ειδικά η 9η Μαΐου που είναι η μέρα της λήξης του, είναι μια κομβική ημερομηνία.
Μια ημερομηνία η οποία εμπεριέχει και μεγάλες ανατροπές στην τάξη του κόσμου, μεγάλες ανατροπές στην ιδέα, στην εικόνα της πολιτικής. Δηλαδή αυτός ο πόλεμος ήταν πόλεμος εξόντωσης, ήταν πόλεμος ολοκληρωτικός. Ήταν πόλεμος ο οποίος εμπνεύστηκε από τις μεθόδους του νεοπλουτισμού, του αποικισμού. Αυτές που σάρωσαν την ανθρωπότητα στο τέλος του 19ου αιώνα για να επιβάλλουν τον ευρωπαϊκό καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής παντού. Σκεφτείτε έναν πόλεμο ο οποίος γίνεται με βάση την φυλετική θεωρία. Ότι οι άνθρωποι χωρίζονται σε κανονικούς και σε ανθρώπους που είναι βάρος στη ζωή τους, στη υγεία τους.
Στην ιστορία αυτό που γίνεται, είναι αυτό που οι συνθήκες επιβάλλουν να γίνει. Δεν είναι τίποτα τυχαίο. Αν θέλετε να το απομακρύνω λίγο και να πω ότι είναι ο σπασμός αυτού του ευρωπαϊκού συστήματος παγκόσμιας κυριαρχίας. Όταν λέω σπασμός, εννοώ ότι οι ευρωπαϊκές μητροπόλεις, όχι όλοι οι ευρωπαίοι, οι πρωτεύουσες των ισχυρών κρατών στην ουσία, κατέλαβαν όλο τον κόσμο και τον κούρδισαν να δουλεύει στα δικά τους συμφέροντα και στους δικούς τους ρυθμούς.
Αυτό γέννησε ανταγωνισμούς, γέννησε τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο, αναδείχθηκαν νέες δυνάμεις στη θέση των ευρωπαϊκών από τη μια, από τα δεξιά της Ευρώπης, μια επανάσταση η οποία αμφισβητούσε όλη τη λογική των πραγμάτων και από την άλλη ένας ισχυρός ανταγωνιστής τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής στην παραγωγή και κατ’ επέκταση στην οικονομία.
Υπήρχε στον μεσοπόλεμο αυτό το όραμα το οποίο εκμεταλλεύτηκε ο ναζισμός και ανέβηκε στην εξουσία, στην Γερμανία πρώτα και μετά σε όλη την Ευρώπη. Από τη μια γεννήθηκε η αρρώστια, δημιουργήθηκε η αρρώστια, ο μπολσεβικισμός και η Σοβιετική Ένωση και από την άλλη ο Αμερικάνικος ανταγωνισμός και ο ναζισμός.
Η προθυμία του να μπει κανείς υπό τη σκέπη της ναζιστικής Γερμανίας ήτανε διάχυτη σε όλα τα κράτη, θυμίζω τον τρίτο ελληνικό πολιτισμό, το δικό μας κατά το τρίτο Ράιχ. Η Ευρώπη δεν ήταν πια σε θέση να κυριαρχεί, κατέληξε σε μια συντριβή και της Γερμανίας και εκθρόνισε άπαξ δια παντός το ευρωπαϊκό σύστημα δυνάμεων από τον θρόνο της παγκόσμιας κατάταξης.
Από εκεί και πέρα ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός, γιατί σε καπιταλιστικές συνθήκες οι καπιταλιστές κυβερνούν, ήταν δευτερεύουσα υπόθεση και τα συμφέροντά τους δευτερεύουσα υπόθεση μπροστά στους Αμερικανούς και πλέον μπροστά σε άλλους ανταγωνιστές, όπως η Ασία, η Κίνα.
Την εποχή πριν τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ναζισμός είχε πράγματα να προτείνει, σήμερα οι επίδοξοι νεοναζί το μόνο που έχουν να πουν είναι για τους μετανάστες, το οποίο είναι και λίγο αντιφατικό, διότι όταν υπόσχεσαι βιομηχανία και παραγωγή και οικονομία πολέμου, κάποιος πρέπει να δουλέψει για αυτά, μερικά εκατομμύρια μεταναστών, διαφορετικά ποιος άλλος θα δουλέψει σε μια γερασμένη Ευρώπη;
Υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής, οι δυνάμεις που κυριαρχούν στο εμπόριο και στην χρηματοπιστωτική προέκτασή του και οι οποίες διαχειρίζονται αγαθά που παράγονται είτε στο δίκτυο στις δικές τους επικράτειες, είτε έξω από αυτή που είναι και η σημερινή εικόνα δηλαδή.
Η Ασία με επικεφαλής την Κίνα παράγει, η Ευρώπη όμως κυριαρχεί, ο δυτικός κόσμος, οι Ηνωμένες Πολιτείες, που κυριαρχούν στις θάλασσες άρα στο παγκόσμιο εμπόριο και κατά συνέπεια στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, διότι το εμπόριο γίνεται με χρήμα.
Αυτή είναι η φοβερή αντίφαση η οποία ήταν και τότε. Αυτή η αντίφαση ανάμεσα σε παραγωγούς και σε εκείνους που εκμεταλλεύονται την παραγωγή, είναι η βασική και στο σημερινό μας κόσμο όπως και τότε και αυτό δίνει πολέμους, δίνει μεγάλους πολέμους.
Στη συλλογική μνήμη πρώτα απ’ όλα έχει μείνει μια τεράστια παρεξήγηση την οποία δημιούργησε μια συνειδητή προσπάθεια στρέβλωσης, του τι συνέβη τότε η Ελλάδα, η οποία είχε μια επανεκκίνηση σαν χώρα, σαν κράτος το 1922.
Αυτό το νέο κράτος που γεννήθηκε έπρεπε να προσδιορίσει την ταυτότητά του, ποιος θα το κυβερνά, πως θα το διαχειρίζεται, τι θα κάνει, πως θα ζήσει τέλος πάντων αυτή η νέα κατάσταση και αυτά ήταν πράγματα πάρα πολύ έντονα που είχαν μέσα και αγώνες κοινωνικούς, ταξικούς, ο φτωχός ή ο πλούσιος, ποιος θα ορίζει το νέο κράτος και μάλιστα είχαν προκαλέσει τότε στην αρχή μετά το 1923 και το 1930 την επέμβαση της κοινωνίας των εθνών με την επιτροπή αποκατάστασης προσφύγων, τους διάσημους που ήρθαν εδώ, την εξωτερική κηδεμονία και πολλά άλλα.
Η Ελλάδα μας έδωσε τη δεκαετία του 1940 την αντίσταση, μοναδική στην Ευρώπη και μετά έναν εμφύλιο πόλεμο πολύ σκληρό, μακρόχρονο, πάλι μοναδικό στην Ευρώπη για εκείνο τον καιρό, γιατί η Ελλάδα έχει ειδικά προβλήματα και τέλος πάντων αυτή η σκιά δεν νομίζω ότι έλυσε τα προβλήματα της Ελλάδας, η έκβαση αυτού του πόλεμου, του εμφυλίου, διότι η Ελλάδα είναι ένα προβληματικό κράτος το οποίο είναι όλο και λιγότερο παραγωγικό, προβληματικό στη δημοκρατία του ένα και συνθλιβόμενο ανάμεσα σε δυνάμεις που ανατείνουν, ειδικά στα ανατολικά του καταλαβαίνετε τι εννοώ.
Η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων βρίσκεται στο 2000 και ανάθεμα κι αν βρίσκεται και εκεί γιατί δεν έχουν όλοι την ίδια αγοραστική δύναμη. Ειδικά των φτωχών βρίσκεται πολύ πίσω από το 2000. Είναι μια χώρα η οποία δεν έδωσε απαντήσεις, δεν έδωσε λύσεις, παρά τη νίκη στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά την μετεμφυλιακή περίοδο που μας έδωσε και την επταετή Χούντα.
Όλα αυτά ήταν προϊόντα φοβίας ενάντια σε έναν εσωτερικό εχθρό υπαρκτό ή ανύπαρκτο και με πολύ μικρό περιθώριο οράματος για το που θα πάει αυτός ο λαός κι αυτή η χώρα. Η πραγματική πολιτική πρέπει να στηρίζεται σε πραγματική γνώση, σε πραγματική επιστήμη, όχι εκ του πονηρού που άλλα λέει και άλλα εννοεί γιατί έχει πάρει διαζύγιο με την πραγματικότητα.
Ο ρόλος του ιστορικού είναι ο ρόλος του επιστήμονα, ο οποίος ξεδιαλύνει τις καταστάσεις και τροφοδοτεί την πολιτική με το τι πραγματικά έγινε, ώστε να αναπτύξει μια πολιτική παιδεία.
Η ιστορία είναι το εργαστήριο της πολιτικής. Είναι λάθος να αποφασίζει κάποιος, να επιλέγει αυτό που θέλει, να προσαρμόζει την ιστορία, να την κόβει και να την ράβει κατά πως τον εξυπηρετεί.
Όπως κάνει ο κ. Τραμπ σήμερα, αλλά και διάφοροι αναθεωρητές της ιστορίας. Ο οποίος λέει ότι τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο τον κέρδισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες με τη μικρή βοήθεια της τότε Σοβιετικής Ένωσης.
Ο ιστορικός εξανίσταται και λέει με αποδείξεις, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πολεμούσαν με τους στόλους και τα αεροπλάνα, το ίδιο και η Αγγλία, όμως πόλεμοι κερδίζονται στο έδαφος. Κάποιος έπρεπε να βάλει τον στρατό και τα θύματα και αυτά τα έβαλε η Σοβιετική Ένωση και οι λαοί επίσης, η αντίσταση. Έχουμε γεμάτα νεκροταφεία στην Ελλάδα από Γερμανούς στρατιώτες οι οποίοι σκοτώθηκαν από την αντίσταση, δημιουργώντας μεγάλα προβλήματα στον γερμανικό στρατό. Το 90% των γερμανικών απωλειών είναι στο Ανατολικό Μέτωπο σύμφωνα με τα στοιχεία της γερμανικής στρατιωτικής υπηρεσίας.
Το μήνυμα που δίνει ο Τραμπ δεν είναι, ότι δεν ξέρει τα γεγονότα. Είναι ότι δεν θέλει να στείλει πεζοναύτες, γιατί όποτε οι Ηνωμένες Πολιτείες στείλανε τελικά χάσανε. Θέλουν να πολεμήσουν μέσω τρίτων και εξυμνεί τους τρίτους που βοηθάνε τις Ηνωμένες Πολιτείες να κερδίσουν τον πόλεμο, όπως τα τελευταία χρόνια συμβαίνει στην ευρύτερη περιοχή από την Ουκρανία μέχρι τη Μέση Ανατολή.
Το χρέος της ιστορίας είναι να τονίζει τα πράγματα στις σημερινές καταστάσεις που είναι συγκρίσιμες με το χθες, να προειδοποιεί, είναι αυτά που λέει και ο Καβάφης «τα προσερχόμενα», να προειδοποιεί για αυτά που προσέρχονται, που ετοιμάζονται και να συμβουλεύει την πολιτική, αν μπορεί να το κάνει αυτό γιατί η πολιτική σπάνια ακούει την επιστήμη, να συμβουλεύει με βάση αυτά που το εργαστήριο της ανθρώπινης ιστορίας μας τονίζει «μακριά από πολέμους» και μάλιστα από πολέμους αυτής της μορφής που όλοι ψάχνουν κάποιον πρόθυμο να πολεμήσει για λογαριασμό τους.
Αν είσαι πολύ πρόθυμος για συμμετοχή στους πολέμους μπορεί να μπεις σε πολέμους που δεν σε αφορούν και αυτά είναι επικίνδυνα πράγματα. Εκεί χρησιμεύει η ιστορία ως προειδοποίηση. Η συμβουλή είναι μακριά από πολέμους, να μην γίνουμε Γάζα, να μην γίνουμε Ουκρανία στη χώρα μας. Μακριά ο λαός μας από αυτές τις καταστάσεις, αλλά εάν συμβεί, να έχουμε την παιδεία να γυρίσουμε αυτόν τον πόλεμο σε έναν κόσμο καλύτερο.»