Σε εποικοδομητικό κλίμα πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα κοινή συνεδρίαση των Περιφερειακών Ενώσεων Δήμων (ΠΕΔ) Ιονίων Νήσων και Δυτικής Ελλάδας, με επίκεντρο τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης. Στόχος της συνάντησης ήταν η ανταλλαγή απόψεων και η διατύπωση προτάσεων ενόψει της επικείμενης παρουσίασης του σχεδίου νόμου από το Υπουργείο Εσωτερικών.

Στη συνεδρίαση παρέστη ο Υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος, ο οποίος παρουσίασε τα βασικά σημεία του νέου Κώδικα, αναφερόμενος στη «βαθιά μεταρρύθμιση» που στοχεύει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των ΟΤΑ και στην αναβάθμιση του δημοκρατικού ρόλου της Αυτοδιοίκησης.
Οι δύο ΠΕΔ υπογράμμισαν τη σημασία της ενότητας και της τεκμηριωμένης συνεργασίας, ώστε να διαμορφωθεί ένα λειτουργικό πλαίσιο για τους δήμους, ιδίως τους νησιωτικούς. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στα όρια αρμοδιοτήτων μεταξύ Δήμων και Περιφερειών, ζητώντας σαφή κατανομή ευθυνών για αποφυγή επικαλύψεων.

Επισημάνθηκε η ανάγκη ενίσχυσης των τεχνικών υπηρεσιών και απλοποίησης διαδικασιών προσλήψεων, ώστε να αντιμετωπιστούν οι σοβαρές ελλείψεις προσωπικού. Οι εκπρόσωποι των ΠΕΔ ζήτησαν αύξηση των ΚΑΠ και νέους μηχανισμούς χρηματοδότησης, με μέρος των εσόδων του τουρισμού να αποδίδεται απευθείας στους Δήμους. Προτάθηκε κεντρικός σχεδιασμός της ψηφιακής λειτουργίας για αποφυγή κατακερματισμού και ενίσχυση της τεχνικής υποστήριξης. Έγινε αναφορά στην ανάγκη αναβάθμισης της Δημοτικής Ενημερότητας, ώστε να εξισωθεί λειτουργικά με τη Φορολογική και Ασφαλιστική, διευκολύνοντας τις εισπράξεις. Ο Πρόεδρος της ΠΕΔ Ιονίων Νήσων, Γιώργος Στασινόπουλος, έθεσε ζητήματα που αφορούν την ύδρευση, τα δίκτυα και την αναβάθμιση βασικών υποδομών στα νησιά. Τονίστηκε ότι οι υφιστάμενοι περιορισμοί στις μετακινήσεις δημιουργούν παράδοξες δαπάνες και απαιτούν πιο ευέλικτο πλαίσιο.

«Ο νέος Κώδικας πρέπει να γίνει εργαλείο αποκέντρωσης και ενίσχυσης της δημοκρατικής συμμετοχής», σημείωσε ο κ. Στασινόπουλος, υπογραμμίζοντας την ανάγκη πρακτικών λύσεων για τη βιωσιμότητα των Δήμων.

Στις 17 Δεκεμβρίου θα γίνει η Έκτακτη Γενική Συνέλευση της ΚΕΔΕ στην Αθήνα, όπου οι δήμαρχοι θα κληθούν να τοποθετηθούν επί του σχεδίου του νέου Κώδικα.

Η κοινή συνεδρίαση στην Πάτρα ανέδειξε το πνεύμα συνεργασίας και τη διάθεση ουσιαστικού διαλόγου στην Αυτοδιοίκηση. Με την επικείμενη συζήτηση στην ΚΕΔΕ, οι προτάσεις των ΠΕΔ αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα για το μέλλον της τοπικής διακυβέρνησης.

---

Ακολουθεί το Δελτίο Τύπου

Η Αυτοδιοίκηση μπροστά στη νέα εποχή

 Συνάντηση ΠΕΔ Ιονίων Νήσων & Δυτικής Ελλάδας με τον Υπουργό Θ. Λιβάνιο για τον νέο Κώδικα

Σε κλίμα ουσιαστικού διαλόγου, συνεργασίας και ανοιχτής ανταλλαγής απόψεων πραγματοποιήθηκε, στην αίθουσα του Αρχαιολογικού Μουσείου Πατρών, η κοινή συνεδρίαση της ΠΕΔ Δυτικής Ελλάδας και της ΠΕΔ Ιονίων Νήσων. Κεντρικό θέμα αποτέλεσε η παρουσίαση και συζήτηση του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης, ενός σχεδίου νόμου που αναμένεται να επαναπροσδιορίσει τον τρόπο λειτουργίας των δήμων και των περιφερειών σε όλη τη χώρα.

Στη συνεδρίαση προσκλήθηκε και παρέστη ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Θοδωρής Λιβάνιος, ο οποίος παρουσίασε τα βασικά σημεία των μεταρρυθμίσεων που προωθεί το Υπουργείο. Ο Υπουργός τόνισε ότι ο νέος Κώδικας αποτελεί μια συνολική και βαθιά μεταρρύθμιση, με στόχο τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των ΟΤΑ, την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών και την αναβάθμιση του δημοκρατικού ρόλου της Αυτοδιοίκησης στον σύγχρονο δημόσιο βίο.

Παρόντες ήταν ο Πρόεδρος της ΠΕΔ Ιονίων Νήσων και Δήμαρχος Ζακύνθου κ. Γιώργος Στασινόπουλος, ο Πρόεδρος της ΠΕΔ Δυτικής Ελλάδας κ. Αθανάσιος Παπαδόπουλος, καθώς και τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των δύο ΠΕΔ, τα οποία συμμετείχαν ενεργά στη συζήτηση θέτοντας ζητήματα που αφορούν τόσο την ηπειρωτική όσο και τη νησιωτική αυτοδιοίκηση.

Μεταξύ των κύριων θεμάτων που συζητήθηκαν ήταν:

• Μετακινήσεις αιρετών: Οι περιορισμοί στις μετακινήσεις, ιδιαίτερα στους νησιωτικούς δήμους, δημιουργούν παράδοξα και οικονομικές επιβαρύνσεις για το Δημόσιο. Τονίστηκε η ανάγκη για ευέλικτες λύσεις, όπως η χρήση αεροπλάνου με σαφή συγκριτική αξιολόγηση του κόστους.
• Υποστελέχωση Δήμων: Ιδιαίτερα οι τεχνικές υπηρεσίες αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις, με αποτέλεσμα καθυστερήσεις σε κρίσιμα έργα. Προτάθηκαν συνεργασίες με αναπτυξιακούς οργανισμούς ή πιστοποιημένους εξωτερικούς συνεργάτες, με σαφείς δεσμεύσεις για τήρηση χρονοδιαγραμμάτων.
• Όρια αρμοδιοτήτων: Υπήρξε έμφαση στην ανάγκη ξεκάθαρων ορίων ευθυνών μεταξύ ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού, ώστε να μειωθούν οι επικαλύψεις και οι ασαφείς αρμοδιότητες.
• Προσλήψεις και διαδικασίες: Συζητήθηκε η απλοποίηση διαδικασιών για προσλήψεις, μεταθέσεις και εντοπιότητα, ώστε να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών.
• Χρηματοδότηση και εργαλεία: Τονίστηκε ότι καμία αρμοδιότητα δεν μπορεί να ασκηθεί χωρίς τα κατάλληλα εργαλεία. Ζητήθηκε αύξηση των ΚΑΠ και ανάπτυξη νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, συμπεριλαμβανομένων ανταποδοτικών εσόδων από τον τουρισμό, με άμεση απόδοση στους Δήμους.
• Ψηφιακός εκσυγχρονισμός: Απαραίτητη είναι η κεντρική υποστήριξη της ψηφιακής λειτουργίας των Δήμων, ώστε να αποφευχθεί η κατακερματισμένη πληροφορική.
• Νομοθετική αναβάθμιση της Δημοτικής Ενημερότητας: Προτάθηκε η εξίσωση της Δημοτικής Ενημερότητας με τη Φορολογική και Ασφαλιστική, για να καταστεί αποτελεσματικό εργαλείο είσπραξης εσόδων από όλους τους δημόσιους φορείς.
• Εκλογικό σύστημα: Συζητήθηκε η δυνατότητα εκλογής από τον Α’ γύρο με 40% αντί για 42%.

Ο κ. Στασινόπουλος, μετά το πέρας της συνεδρίασης, δήλωσε: “Η Αυτοδιοίκηση βρίσκεται μπροστά σε μια από τις σημαντικότερες θεσμικές της προκλήσεις. Ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης πρέπει να αποτελέσει εργαλείο πραγματικής αποκέντρωσης, λειτουργικής αποσαφήνισης αρμοδιοτήτων και ενίσχυσης της δημοκρατικής συμμετοχής. Σήμερα είχαμε την ευκαιρία να θέσουμε στον Υπουργό τις πραγματικές ανάγκες των νησιωτικών και ηπειρωτικών μας δήμων, τις ανησυχίες μας, αλλά και τις προτάσεις μας για ένα σύγχρονο, βιώσιμο και αποτελεσματικό σύστημα τοπικής διακυβέρνησης. Η ΠΕΔ Ιονίων Νήσων θα συνεχίσει να συμμετέχει ενεργά σε κάθε διάλογο που αφορά το μέλλον των δήμων μας. Με ενότητα, τεκμηριωμένο λόγο και ξεκάθαρη στόχευση, εργαζόμαστε ώστε η φωνή των τοπικών κοινωνιών να είναι καθοριστική στον σχεδιασμό των πολιτικών που τις επηρεάζουν”.

Υπενθυμίζεται ότι στις 17 Δεκεμβρίου, στην Αθήνα, θα πραγματοποιηθεί Έκτακτη Γενική Συνέλευση της ΚΕΔΕ με αποκλειστικό θέμα τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης και με τη συμμετοχή του Υπουργού Εσωτερικών. Εκεί, οι δήμαρχοι όλης της χώρας θα κληθούν να τοποθετηθούν και να ψηφίσουν επί του σχεδίου νόμου πριν αυτό τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.

Ακολουθεί η τοποθετηση του Προέδρου της ΠΕΔ Ιονίων Νήσων:

Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,

αγαπητοί συνάδελφοι,

κυρίες και κύριοι,

 σας ευχαριστώ για την παρουσία σας στη σημερινή κοινή συνεδρίαση των δύο ΠΕΔ, μια συνεργασία που δεν αποτελεί τυπική διαδικασία, αλλά ουσιαστικό μέσο παρέμβασης σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Με την κατάρτιση του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης και με τα προβλήματα των Δήμων –ιδίως των νησιωτικών– να εντείνονται, η συνάντησή μας έχει ιδιαίτερη βαρύτητα.

Θα ήθελα να ξεκινήσω από μια θεμελιώδη αρχή που πρέπει να κατοχυρωθεί στον νέο Κώδικα: καμία αρμοδιότητα δεν μπορεί να ανατίθεται στους Δήμους χωρίς τα αντίστοιχα εργαλεία, χωρίς προσωπικό, πόρους και προβλεπόμενη χρηματοδότηση.

Η εμπειρία του παρελθόντος έχει καταδείξει ότι συχνά οι Δήμοι αναλαμβάνουν νέες ευθύνες χωρίς την απαραίτητη υποστήριξη, γεγονός που δημιουργεί αδιέξοδα, ιδιαίτερα στους μικρούς και υποστελεχωμένους Δήμους των νησιών μας.

Η ανάγκη για ξεκάθαρα όρια αρμοδιοτήτων μεταξύ Δήμων και Περιφέρειας είναι πλέον επιτακτική, όπως και η ανάγκη βελτιώσεων στο εκλογικό πλαίσιο, με πρόταση για εκλογή από τον πρώτο γύρο με ποσοστό 40%.

Στον ψηφιακό μετασχηματισμό διαπιστώνουμε συνεχώς ότι ο σημερινός κατακερματισμός συστημάτων και εφαρμογών δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Η Αυτοδιοίκηση χρειάζεται κεντρικό σχεδιασμό, ενιαία εργαλεία και πραγματική τεχνική υποστήριξη.

Η υποστελέχωση των Δήμων, ιδιαίτερα στις Τεχνικές Υπηρεσίες, αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο εμπόδιο στην παραγωγή έργου.

Οι ελλείψεις προσωπικού, οι καθυστερήσεις στην ωρίμανση έργων, η αδυναμία επίβλεψης και υλοποίησης, αλλά και η αβεβαιότητα πολλών υπαλλήλων ως προς τις ευθύνες τους, επιβραδύνουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα των ΟΤΑ.

Είναι απαραίτητο να προχωρήσουν μόνιμες και στοχευμένες προσλήψεις, με ταχείες διαδικασίες, καθώς και να ενισχυθεί ο ρόλος των Αναπτυξιακών Οργανισμών και εξωτερικών πιστοποιημένων συνεργατών που μπορούν να στηρίξουν την ωρίμανση έργων.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, πρέπει να παραδεχθούμε ότι δεν αντανακλά τις πραγματικές ανάγκες και την ιδιαιτερότητα των νησιωτικών Δήμων.

Η αύξηση των ΚΑΠ αποτελεί αναγκαία αλλά όχι επαρκή συνθήκη.

Χρειάζεται αναζήτηση νέων πόρων που να καταλήγουν απευθείας στους Δήμους, όπως η απόδοση μέρους του τουριστικού εσόδου, με τρόπο αντίστοιχο της είσπραξης του ΦΠΑ.

Επιπλέον, είναι απαράδεκτο οι δημοτικές υποδομές, όπως σχολεία, παιδικοί σταθμοί και δημοτικός φωτισμός, να χρεώνονται με τιμολόγια αντίστοιχα των επιχειρήσεων.

Πρέπει να θεσμοθετηθεί άμεσα η χρέωσή τους στο χαμηλότερο τιμολόγιο του ΔΕΔΔΗΕ.

Παράλληλα, χρειάζεται αναβάθμιση του θεσμού της Δημοτικής Ενημερότητας, η οποία σήμερα έχει ελάχιστη λειτουργική αξία και πρέπει επιτέλους να εξισωθεί με τη φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα.

Περνώντας στα ειδικά ζητήματα των Δήμων των Ιονίων Νήσων, θα ήθελα να επισημάνω ιδιαίτερα όσα αφορούν την ύδρευση.

Στην Κέρκυρα, στη Λευκάδα, στο Μεγανήσι, στη Ζάκυνθο και σε άλλα νησιά καταγράφονται σημαντικές απώλειες νερού λόγω πεπαλαιωμένων δικτύων, συχνές διακοπές και αυξανόμενες πιέσεις από την κλιματική αλλαγή και τον τουρισμό.

Τα νησιά μας χρειάζονται ολοκληρωμένα έργα, αλλά και άμεσα χρηματοδοτούμενες παρεμβάσεις για τη βελτίωση δικτύων, δεξαμενών και συνοδευτικών υποδομών.

Στη διαχείριση αποβλήτων η κατάσταση είναι επίσης δύσκολη, με εξαιρετικά υψηλό κόστος λόγω μεταφοράς εκτός νησιού σε κάποιες περιπτώσεις και χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης.

Χρειάζεται ενίσχυση σε εξοπλισμό, νέες υποδομές και πιο δίκαιη χρηματοδότηση.

Παραμένουν επίσης ανοιχτά ζητήματα οδικού δικτύου, χώρων στάθμευσης, αγροτικής οδοποιίας και αναπλάσεων, ιδιαίτερα σε περιοχές με βαριά τουριστική επιβάρυνση.

Οι ανάγκες σε σχολική στέγη, αθλητικές υποδομές, αποχέτευση και αντιπλημμυρική προστασία είναι σημαντικές και αφορούν τόσο τις πρωτεύουσες των νησιών όσο και τις δημοτικές ενότητες.

Θέλω να σταθώ ιδιαίτερα στο θέμα του Δήμου Σάμης.

Το δυσανάλογο πρόστιμο που επιβλήθηκε, ύψους 1.565.672 ευρώ, για εγκαταστάσεις που εξυπηρετούσαν ΑμεΑ και λουόμενους στην παραλία του Μύρτου, έχει οδηγήσει τον Δήμο σε οικονομική ασφυξία.

Παρά τις διαβεβαιώσεις διαδοχικών υπουργών Οικονομικών για εξάλειψη ή δραστική μείωσή του, δεν έχει υπάρξει καμία ενέργεια.

Η παρακράτηση χρηματοδοτήσεων για την αποπληρωμή του προστίμου παρεμποδίζει ακόμη και την ολοκλήρωση μικρών έργων.

Ζητούμε άμεσα τη διαγραφή ή σημαντική μείωση του ποσού και τη θεσμική θωράκιση των Δήμων όταν ενεργούν για το δημόσιο συμφέρον.

Αξίζει επίσης να αναφερθώ στο ζήτημα των μετακινήσεων των αιρετών.

Το ισχύον πλαίσιο δημιουργεί παράδοξες καταστάσεις και σε πολλές περιπτώσεις επιτρέπει ακριβότερες επιλογές, όπως αεροπορικά εισιτήρια, ενώ δεν επιτρέπει οικονομικότερες μετακινήσεις οδικώς.

Το αποτέλεσμα είναι επιβάρυνση των δημοσίων οικονομικών και ταλαιπωρία των αιρετών, ειδικά στα νησιά όπου οι συνδυαστικές μετακινήσεις είναι συχνές.

Κύριε Υπουργέ, η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει φτάσει στα όριά της και το δηλώνω με πλήρη επίγνωση.

Οι Δήμοι μας λειτουργούν με φιλότιμο, με προσωπική υπέρβαση και με συνεχή πίεση.

Παρά τις προσπάθειες, υστερούν σε προσωπικό, πόρους και σταθερό πλαίσιο λειτουργίας.

Η σημερινή συνάντηση είναι απόδειξη ότι μπορούμε να μιλήσουμε συλλογικά και τεκμηριωμένα.

Δεν επιθυμούμε να είμαστε αποδέκτες αποφάσεων, αλλά συμμέτοχοι στη διαμόρφωση πολιτικής.

Με ρεαλισμό, ενότητα και συνεργασία ανάμεσα στις δύο ΠΕΔ, μπορούμε να συμβάλουμε ουσιαστικά στη διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου Αυτοδιοίκησης που θα επιτρέψει στους Δήμους να λειτουργούν αποτελεσματικά προς όφελος του πολίτη.

Σας ευχαριστώ.